“Titanic’te Rubaiyat! Doğu’nun çiçeği Batı’nın Çiçekliğinde! Ey Hayyam! Yaşadığımız şu güzel anı görebilseydim!”
Amin Maalouf, “Afrikalı Leo”dan (YKY, 1993) sonra bu kez Doğu’ya, İran’a bakıyor. Ömer Hayyam’ın Rubaiyat’ının çevresinde dönen içiçe iki öykü… 1072 yılında, Hayyam’ın Semerkant’ında başlayan ve 1912’de Atlantik’te bit(mey)en bir serüven…
Bir elyazmasının yazılışının ve yüzlerce yıl sonra okunurken onun ve İran’ın tarihinin de okunuşunun öyküsü/tarihi…
Amin Maalouf, 1949’da Lübnan’da doğdu. Ekonomi ve toplumbilim okuduktan sonragazeteciliğe başladı; 1976’dan beri Paris’te yaşıyor.
Çeşitli yayın organlarında yöneticilik ve köşeyazarlığı yapmış olan Maalouf, bugün vaktinin çoğunu kitaplarını yazmaya ayırmaktadır.
Yapıtlarında çok iyi bildiği Asya ve Akdeniz çevresi kültürlerinin söylencelerini başarıylaişleyen Maalouf, ilk kitabı Les Croisades vues par les Arabes (1983, Arapların Gözüyle Haçlılar)ile tanındı ve bu kitabın çevrildiği dillerde de büyük bir başarı kazandı.1986’da yayımlanan ve aynı yıl Fransız-Arap Dostluk Ödülü’nü kazanan ikinci kitabı (ilkromanı) Leon l’Africain (Afrikalı Leo) ise bugün bir “klasik” kabul edilmektedir.
Maaloufun 1988’de yayımlanan ikinci romanı Samarcande (Semerkant) da coşkuyla karşılandıve pek çok dile çevrildi. Maaloufun sonraki kitapları yine romandı: Les Jardins de lu-miere(1991, Işık Bahçeleri) ve Le Premier Siecle apres Beatrice (1992, Beatrice’den Sonra BirinciYüzyıl).
Amin Maalouf, 1993’te yayımlanan romanı Le Rocher de Ta-nios (Tanios Kayası) ileGoncourt Ödülü’nü kazandı. Son romanı Echelles du Levant (Doğunun Limanları) ise 1996’dayayımlandı.Amin Maaloufun dört romanı yayınevimizce Türkçeye kazandırılmıştır:
Afrikalı Leo (1993),Semerkant (1993), Tanios Kayası (1995) ve Doğunun Limanları (1996).Ve şimdi, bakışlarını Semerkant üzerinde gezdir! O, yeryüzünün kraliçesi değil mi? Tümkentlerin kaderini ellerinde tutmuyor mu?Edgar Allan Poe (1809 -1849)Atlantik’in dibinde bir kitap var.
Anlatacağım, işte onun öyküsü.Belki nasıl sonuçlandığını biliyorsunuz: o tarihte gazeteler yazdı, bazı yapıtlarda da belirtildi:14 Nisan 1912’yi 15 Nisan 1912’ye bağlayan gece, Titanic gemisi, Newfoundland açıklarındabattığında, en ünlü kurbanlarından biri de, İranlı bilge ozan, gökbilimci Ömer Hayyam’ınRubaiyat’ının elyazması tek örneği idi.
Bu deniz faciasından söz edecek değilim. Benden başkaları, felaketi dolar ile değerlendirdiler,benden başkaları, ölülerin ve son sözlerinin dökümünü, yapılması gerektiği gibi yaptılar.Aradan altı yıl geçmiş olmasına karşın, layık olmadığım halde bir ara sahibi bulunduğum oderiden ve mürekkepten olma varlık, daha hâlâ kafama takılıyor. Onu, doğduğu Asyatopraklarından söküp alan ben değil miyim?
Ben, yani Benjamin O. Lesage. Onu Titanicgemisine bindiren ben değil miyim? Bin yıllık güzergâhını değiştiren, çağımın küstahlığı değilse,nedir?O günden beri, dünya her gün biraz daha kana ve karanlığa bulandı. Bana gelince, artık hayatgülümsemiyor.
Anıların sesini dinlemek, saf bir ümit beslemek, “onu yarın bulacaklar”hayalini kurmak için, insanlardan uzaklaştım. Altın kutusunun içinde, denizin derinliklerindençıkacak, kaderine yeni bir macera eklenecek diyordum.
Parmaklar ona dokunabilir, onu açabilir,içine dalabilir, gözler aşama aşama serüvenini izleyebilirdi. Keşfedecekleri: şairin kendisi olurduve onun ilk dizeleri, ilk aşkları, ilk korkuları! Ve de Haşhaşilerin mezhebi!Sonra, boz ve zümrüt rengi bir resmin karşısında, kuşkuyla dururlardı.
Resmin üzerinde netarih, ne de imza! Sadece coşkulu ya da bezgin şu sözler var:”Semerkant, dünyanın güneşe dönük en güzel yüzü.”